Fundacja Przestrzenie Dialogu przystąpiła do Społecznego Komitetu Poparcia dla Obywatelskiego Projektu Ustawy o Zapłodnieniu In Vitro. Do komitetu mogą przystąpić zarówno organizacje jak i osoby fizyczne. Zapraszamy! Zapisy na stronie Federacji Na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny www.federa.org.plFundacja Przestrzenie Dialogu przystąpiła do Społecznego Komitetu Poparcia dla Obywatelskiego Projektu Ustawy o Zapłodnieniu In Vitro. Do komitetu mogą przystąpić zarówno organizacje jak i osoby fizyczne. Zapraszamy! Zapisy na stronie Federacji Na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny www.federa.org.pl
*****************************************************
Warszawa, 14 stycznia 2009 r.
Społeczny Zespół ds. Przygotowania Obywatelskiego Projektu Ustawy w sprawie Zapłodnienia In Vitro ukonstytuował się w następującym składzie:
Dr Marek Balicki, poseł bezpartyjny
Prof. dr hab. Ewa Bartnik, genetyk
Prof. dr hab. Jacek Hołówka, etyk
Prof. dr hab. Leszek Kubicki, prawnik
Prof. dr hab. Mirosław Nesterowicz, prawnik
Izabela Jaruga Nowacka, posłanka bezpartyjna
Wanda Nowicka, Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny
Joanna Różyńska, prawnik
Prof. dr hab. Piotr P. Stępień, genetyk
Prof. dr hab. Zbigniew Szawarski, etyk
Barbara Szczerba, Stowarzyszenie na Rzecz Leczenia Niepłodności i Wspierania Adopcji „Nasz Bocian”
Prof. dr hab. Jacek Zaremba, genetyk
Prof. dr hab. Eleonora Zielińska, prawnik
Społeczny Zespół uzgodnił, że punktem wyjścia do przygotowania projektu ustawy są założenia przygotowane przez profesorów Eleonorę Zielińską, Jacka Zarembę, Jacka Hołówkę, Zbigniewa Szawarskiego, Ewę Bartnik w ramach prac Zespołu ds. Konwencji Bioetycznej, który działał przy Premierze. W związku z tym, że założenia te nie zostały w żadnym stopniu uwzględnione w projekcie firmowanym przez posła Gowina, podjęto inicjatywę Obywatelskiego Projektu.
Zespół wyraża nadzieję, że inicjatywa ta spotka się z oddźwiękiem społecznym w postaci powstania Społecznego Komitetu Poparcia dla Obywatelskiego Projektu Ustawy w sprawie Zapłodnienia In Vitro, który będzie zbierał podpisy pod projektem ustawy.
ZAłOżENIA OGÓLNE REGULACJI PRAWNEJ DOTYCZĄCEJ ZAPłODNIENIA IN VITRO
1. Potrzeba stworzenia regulacji
Prawidłowe funkcjonowanie procedur medycznie wspomaganej prokreacji wymaga przyjęcia odpowiednich regulacji i wprowadzenia funkcjonalnych rozwiązań instytucjonalnych. Jednakże przyjęte rozwiązania ustawowe nie mogą pogorszyć dostępu do uznanych i powszechnie stosowanych metod wspomaganej medycznie prokreacji.
2. Funkcjonalnej, zgodnej z aktualnym stanem wiedzy medycznej
Zapłodnienie pozaustrojowe tzw. „in vitro” jest jedną z uznanych metod leczenia niezamierzonej bezdzietności. Stosowane jest w razie braku powodzenia leczenia konwencjonalnego lub też jako metoda „z wyboru” dla eliminacji specyficznych problemów będących przyczyną niepłodności. Instytucje i środowiska medyczne powinny aktualizować standardy właściwego wykonywania procedur wspomaganej prokreacji odpowiednio do rozwoju wiedzy i dostępnych rozwiązań technicznych. Skuteczne stosowanie metody „in vitro” wymaga procedury tworzenia nadliczbowych zarodków oraz ich zamrażania. Procedura ta zwiększa szansę na powodzenie leczenia niezamierzonej bezdzietności w takim stopniu, że stosowanie metody „in vitro” staje się akceptowaną metodą leczenia i może być finansowane ze środków publicznych. Jest to rozwiązanie obecnie optymalne, ponieważ jego zastosowanie zmniejsza liczbę cykli leczniczych, którym musi być poddana kobieta w trakcie terapii niepłodności, a w części przypadków zmniejsza lub eliminuje ryzyko poważnych powikłań zdrowotnych dla matki . Na dzisiejszym etapie rozwoju wiedzy i techniki nie ma jeszcze powszechnie stosowanych metod alternatywnych o porównywalnej efektywności. Regulacje prawne powinny zapewniać wysoki poziom medyczny i efektywność stosowanych zabiegów.
3. Traktującej procedurę zapłodnienia in vitro jako świadczenia zdrowotne licencjonowane
Świadczenia zdrowotne z zastosowaniem procedur wspomaganej medycznie prokreacji powinny być udzielane wyłącznie przez lekarzy posiadających odpowiednie kwalifikacje oraz przez zakłady opieki zdrowotnej, które uzyskały odpowiednie pozwolenie ministra zdrowia na zasadach analogicznych, jak w przypadku przeszczepiania komórek, tkanek i narządów.
4. Zgodnej z międzynarodowymi standardami ochrony praw człowieka
Przyszłe regulacje prawne powinny uwzględniać międzynarodowe konwencje i umowy ratyfikowane przez RP oraz zalecenia organizacji międzynarodowych, których Polska jest członkiem. Powinny gwarantować możliwość korzystania przez każdego z aktualnych osiągnięć wiedzy medycznej. Nie powinny arbitralnie ograniczać prawa jednostki do korzystania z najwyższego osiągalnego stanu zdrowia fizycznego i psychicznego oraz prawa o decydowania o swoim życiu osobistym, również w zakresie zdrowia i samostanowienia w dziedzinie reprodukcji. Powinny ponadto chronić inne uzasadnione interesy osób leczonych oraz mieć na względzie dobro dzieci urodzonych po zastosowaniu technik wspomaganej prokreacji.
5. Dającej priorytet ochronie praw osób leczonych przed interesem świadczeniodawców
Prawa obywatelskie osób leczonych oraz dobro dzieci urodzonych w wyniku stosowania tych technik muszą mieć pierwszeństwo przed interesem finansowym podmiotów i instytucji zaangażowanych w udzielanie tych świadczeń oraz przed interesem publicznym.
6. Określającej zakres refundacji ze środków publicznych
Zgodnie z ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych z 2004 r. leczenie niepłodności metodami medycznie wspomaganej prokreacji jest objęte publicznym finansowaniem. Leczenie niepłodności nie znalazło się bowiem w koszyku negatywnym, czyli na liście świadczeń nie objętych finansowaniem ze środków publicznych. Dlatego porady lekarskie w sprawach leczenia niepłodności, jak i związane z tym badania diagnostyczne powinny być finansowane ze środków publicznych pod warunkiem zawarcia przez świadczeniodawcę umowy z NFZ. Warto podkreślić, że obecnie prowadzenie zabiegów sztucznej inseminacji nasieniem męża lub dawcy jest świadczeniem kontraktowanym przez NFZ (procedura No 5.06.00.0000715). Wprawdzie świadczenie zdrowotne – sztuczne zapłodnienie in vitro, nie jest wymienione w katalogu świadczeń szpitalnych, które stanowią podstawę umowną do rozliczeń finansowych pomiędzy szpitalem a NFZ, ale jest to wyłącznie wynikiem serwilizmu polityków w stosunku do przeciwników stosowania tych metod. Niemniej jednak brak jest przeszkód prawnych aby już w chwili obecnej sfinansować większą część badań, zabiegów i leków składających się na tę procedurę medyczną. Finansowanie procedur in vitro ze środków publicznych nie wymaga więc wprowadzenia zmian ustawowych, lecz wykazania dobrej woli. Ze względu na kosztowność niektórych procedur wspomaganej medycznie prokreacji oraz priorytety publicznej służby zdrowia, należy rozważyć zakres udziału państwa w refundacji kosztów stosowania tych procedur. Jednakże niedopuszczalne być powinno prawne i faktyczne ograniczenie dostępu do tych procedur podyktowane względami finansowymi.