Sztuka (nie) Święta seminarium
Warszawa – Gdańsk kwiecień-listopad 2005
- Warszawa – Gdańsk listopad 2005
„Rząd nie będzie stosował żadnej cenzury wobec publicznych i niezależnych instytucji kultury. W Szwecji, tak jak w innych demokracjach, panuje wolność artystyczna” – taką odpowiedź otrzymał ambasador Izraela Zvi Mazel domagający się usunięcia z wystawy pt. „Tworzenie różnic” pracy „Królewna Śnieżka”
Praca „Królewna Śnieżka” autorstwa Drora Feilera i Gunilli Skold prezentowana w 2004 roku w Muzeum Historycznym w Sztokholmie składała się z wypełnionego czerwoną wodą basenu i maleńkiej łódki, w której zamiast żagla było zdjęcie 29 Hanadi Jarat – palestyńskiej samobójczyni, która wysadziła się w powietrze zabijając 21 osób. Izraelski ambasador poczuł się tą pracą urażony. Na otwarciu wystawy wrzucił do basenu oświetlające instalację reflektory, a następnie zażądał jej usunięcia. Reakcja szwedzkiego rządu była jednoznaczna – nie zgodzono się na jakąkolwiek interwencję. Wolność wypowiedzi, w tym wolność artystyczna, jest jedną z najbardziej szanowanych wartości w tym kraju.
W Polsce pozycja sztuki współczesnej jest bardzo słaba, a publiczne instytucje artystyczne działają pod silną presją. Sztuka stała się areną politycznych potyczek i tryumfów. Akty cenzury i niszczenie prac nie są potępiane przez władze, a czasem wręcz inspirowane przez polityków i przeprowadzane w świetle medialnych reflektorów.
Dlaczego wolność wypowiedzi artystycznej jest tak mało szanowaną wartością w Polsce? Jakie są cele cenzurowania sztuki? Jakie są przyczyny społecznego przyzwolenia i obojętności wobec politycznych nacisków na kulturę? Jakie działania można podjąć by to zmienić? Jakie i czyje argumenty mogą uwrażliwić opinię społeczną na cenzurę? – to wybrane pytania seminarium.
W Polsce toczy się pierwszy w historii naszego kraju proces przeciwko artyście o obrazę uczuć religijnych. Dorota Nieznalska, autorka instalacji pt. „Pasja” została oskarżona, uznana winną i skazana w sądzie pierwszej instancji. W listopadzie 2004 rozpoczęła się rozprawa apelacyjna.
Warszawa – Gdańsk kwiecień-listopad 2005